การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เป็นภารกิจสำคัญที่คุณแม่หลายคนต้องการทำให้สำเร็จ เพราะน้ำนมแม่นั้นมีคุณประโยชน์มากมายสำหรับลูกน้อย แต่ภารกิจนี้ไม่ใช่ของกล้วยๆ เลยค่ะ มีคุณแม่มือใหม่หลายคนที่ประสบปัญหาน้ำนมน้อย น้ำนมไม่ไหล แต่ไม่ต้องกังวลไปค่ะ Mama’s Choice ได้รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับประโยชน์ของน้ำนมแม่ประเภทต่างๆ เคล็ดลับ เพิ่มน้ำนม ซึ่งคุณแม่สามารถลองทำด้วยตัวเองได้ รวมทั้งลิสต์อาหารที่จะช่วย กระตุ้นน้ำนม มาให้แล้วในบทความเดียว เพื่อไม่ให้เสียเวลา ตามเรามากันเลยค่ะ
น้ำนมแม่มีกี่ประเภท? ดีต่อลูกน้อยอย่างไร?
ก่อนจะไปอ่านเรื่องเทคนิค เพิ่มน้ำนมแม่ เราอยากชวนคุณแม่มาทำความรู้จักประเภทของน้ำนมแม่ในระยะต่างๆ ซึ่งมีคุณประโยชน์แตกต่างกันไปสำรับทารก เพื่อที่คุณแม่จะได้ไม่พลาดที่จะให้เจ้าตัวน้อยได้ดูดนมแม่ให้ครบทุกประเภท และรับสารอาหารไปบำรุงร่างกายและเสริมสร้างพัฒนาการแบบเต็มๆ ค่ะ
1. หัวน้ำนม (Colostrum)
หัวน้ำนม คือ น้ำนมแรกที่มีลักษณะข้น มีสีเหลืองปนส้ม จะไหลออกมาในช่วง 2 ถึง 3 วันแรกหลังคลอด ถือเป็นน้ำนมที่มีคุณภาพดีและสำคัญที่สุด ดังนั้น คุณแม่จะเห็นได้ว่าพยาบาลมักจะพาลูกน้อยมาให้คุณแม่ให้นมบ่อยๆ แม้ว่าน้ำนมในวันแรกๆ จะมีไม่มากนัก แต่ก็เพียงพอสำหรับเจ้าตัวเล็กที่กินทีละน้อยและบ่อยครั้ง สำหรับแม่บางท่านที่ยังไม่เห็นน้ำนมก็อย่าได้เป็นกังวลไปค่ะ เพียงให้ลูกน้อยดูดนมกระตุ้นทุกๆ 2 ถึง 3 ชั่วโมงร่างกายก็จะค่อยๆ เริ่มการผลิตน้ำนมออกมาให้เจ้าตัวน้อยได้ดื่มกันแล้ว
ประโยชน์ของหัวน้ำนม
- มีวิตามินเอที่มีส่วนช่วยบำรุงสายตา
- ช่วยเสริมสร้างการเจริญเติบโตให้กับทารก
- ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันที่จำเป็น ป้องกันการติดเชื้อให้กับทารก
- กระตุ้นการทำงานของลำไส้ ช่วยขับถ่ายขี้เทา และป้องกันอาการตัวเหลือง
2. น้ำนมใส (Transitional Milk)
น้ำนมใส เป็นน้ำนมที่มีลักษณะขาวขึ้น หรือเรียกว่าเป็นช่วงเปลี่ยนผ่านมาจากหัวน้ำนมที่มีสีเหลือง น้ำนมในช่วงนี้จะมีปริมาณมากขึ้น จะมีระยะเวลาตั้งแต่ 3 ถึง 7 วัน หรืออาจยาวไปถึง 10 วัน ในกรณีที่คุณแม่ระบายน้ำนมออกมาได้ไม่ดี ซึ่งอาจทำให้คุณแม่บางท่านเริ่มมีความรู้สึกว่าหน้าอกคัดตึงขึ้น ดังนั้น จึงสำคัญมากที่จะต้องกระตุ้นให้ทารกดื่มนมจากอกทุกๆ 2 ถึง 3 ชั่วโมง
ประโยชน์ของน้ำนมใส
- ช่วยกระตุ้นพัฒนาการและเพิ่มน้ำหนักให้กับทารก
- มีไขมัน แลคโตส และวิตามินที่ละลายน้ำได้ค่อนข้างสูง ทำให้ทารกดูดซึมไปใช้ได้ง่าย
- มีแคลลอรี่ที่ให้พลังงานแก่ทารกได้มากกว่าช่วงหัวน้ำนม
3. น้ำนมขาว (Mature Milk)
มาถึงน้ำนมระยะที่ 3 หรือที่เรียกกันว่า น้ำนมขาว ซึ่งจะเกิดขึ้นหลังจากผ่านไปแล้ว 7 ถึง 10 วัน ลักษณะของน้ำนมจะขาวขึ้น มีไขมันมากขึ้น ปริมาณน้ำนมมากขึ้น โดยในระยะนี้การทำงานของฮอร์โมนจะเริ่มมีอิทธิพลต่อการผลิตน้ำนมน้อยลง ดังนั้น การให้ลูกกินนมจนเกลี้ยงเต้าจะช่วยให้แม่สามารถผลิตน้ำนมได้มากขึ้น คล้ายๆ กับเป็นการวางระบบให้กับการผลิตน้ำนมว่าคุณแม่จะสามารถมีน้ำนมเพียงพอไปจนกระทั่งลูกน้อยหย่านมหรือไม่
ประโยชน์ของน้ำนมขาว
- มีส่วนช่วยในการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันที่จำเป็นต่อร่างกายของทารก
- มีส่วนช่วยในการเจริญเติบโตของทารก
- มีสารช่วยระบบการย่อยและกระตุ้นการทำงานของฮอร์โมนต่างๆ
- สารอาหารกลุ่มให้พลังงานอย่าง คาร์โบไฮเดรต ไขมัน และโปรตีน
- มีสารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน ได้แก่ วิตามิน เกลือแร่ เป็นต้น
7 เทคนิค เพิ่มน้ำนม หมดปัญหาน้ำนมไม่พอ
มาถึงตอนนี้ คุณแม่มือใหม่คงเริ่มเข้าใจเกี่ยวกับน้ำนมแม่กันมากขึ้นแล้วใช่ไหมล่ะคะ แต่ก็อาจมีคำถามเพิ่มเติมเกี่ยวกับปริมาณของน้ำนมที่ไม่แน่ใจว่าจะมีเพียงพอสำหรับเจ้าตัวเล็กหรือไม่ ซึ่งหากคุณแม่เริ่มรู้สึกว่ามีน้ำนมเหลือน้อย รู้สึกว่าน้ำนมไม่พอ หรือน้ำนมไม่ไหล ซึ่งปัญหาเหล่านี้อาจเกิดขึ้นได้จากหลายๆ สาเหตุ ซึ่งก็มีข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญหลายๆ ท่านที่ออกมาบอกถึงวิธีการที่จะช่วยกระตุ้นน้ำนมแม่ ซึ่ง Mama’s Choice ได้รวบรวมเทคนิคดีๆ มาช่วยคุณแม่แก้ปัญหาเหล่านี้กันแล้ว มาเริ่มกันเลยค่ะ
1. พาลูกน้อยเข้าเต้าให้เร็วที่สุด
ตามหลักการขั้นพื้นฐานนั้น คุณแม่ควรพาลูกน้อยเข้าเต้าภายใน 1 ถึง 2 ชั่วโมงหลังคลอด เพื่อเป็นการกระตุ้นน้ำนม แต่สำหรับบางกรณีที่คุณแม่อาจจะพักฟื้นนานกว่าปกติหรือทารกต้องเข้าตู้อบด้วยปัจจัยอื่นๆ ทำให้คุณแม่ไม่สามารถให้นมลูกได้ ในกรณีเหล่านี้ คุณแม่สามารถขอคำแนะนำเกี่ยวกับวิธีกระตุ้นน้ำนมโดยการใช้มือบีบเป็นระยะๆ เพื่อเพิ่มปริมาณน้ำนมไว้รอป้อนเจ้าตัวเล็กกับแพทย์หรือพยาบาลที่ดูแลได้
2. ใช้เครื่องปั๊มนม
การใช้เครื่องปั๊มนม เป็นวิธีที่ดีมากอีกวิธีหนึ่งในการใช้กระตุ้นการผลิตน้ำนมแม่ อีกทั้งยังช่วยประหยัดเวลาและเพิ่มปริมาณน้ำนมได้มากยิ่งขึ้นเมื่อคุณแม่ใช้เครื่องปั๊มนมแบบคู่ ปั๊มนมจากเต้านมทั้งสองข้างพร้อมกัน ขณะเดียวกัน คุณแม่ยังสามารถเก็บน้ำนมแม่สำรองไว้ในภาชนะต่างๆ อย่างขวดนมหรือถุงเก็บนม เพื่อให้คนรอบข้างได้เข้ามาช่วยดูแลลูกยามที่คุณแม่ไม่อยู่หรือต้องกลับไปทำงาน จะได้มั่นใจได้ว่าลูกน้อยยังได้รับสารอาหารที่เป็นประโยชน์อย่างนมแม่
3. พาลูกน้อยเข้าเต้าด้วยวิธีที่ถูกต้อง
คุณแม่ต้องเอาลูกน้อยเข้าเต้าด้วยท่าทางที่ถูกต้อง และต้องมั่นใจด้วยว่าลูกน้อยได้กลืนนมลงไปแล้ว ในทางกลับกัน หากคุณแม่ให้นมเจ้าตัวเล็กแบบไม่ถูกวิธี อาจทำให้เขารู้สึกได้ว่าการดื่มนมจากเต้านั้นเป็นเรื่องที่ยากและปฏิเสธที่จะดื่มนมจากเต้าได้ ปัญหาที่ตามมาก็คือ คุณแม่จะไม่รู้ว่าน้ำนมที่มีอยู่เพียงพอสำหรับเขาหรือไม่ แต่อย่างไรก็ตาม ในกรณีที่ทารกปฏิเสธการดื่มนมจากเต้า คุณแม่ก็ยังจำเป็นที่จะต้องรีดน้ำนมออกมาเก็บสำรองไว้เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาด้านสุขภาพอื่นๆ ตามมา ซึ่งคุณแม่อาจจะใช้มือบีบเป็นระยะๆ หรือจะใช้เครื่องปั๊มนมก็ได้เช่นเดียวกัน
ทั้งนี้ รู้ไหมคะว่าการพาลูกเข้าเต้าไม่ถูกวิธีนั้น นอกจากจะทำให้ทารกดื่มนมได้น้อยแล้ว ยังอาจจะทำให้คุณแม่รู้สึกเจ็บหัวนม หรือมีอาหารหัวนมแตกได้ค่ะ หากคุณแม่คนไหนประสบปัญหานี้ อย่าลืมว่า Mama’s Choice มีผลิตภัณฑ์ที่ช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวดได้ นั่นคือ Mama’s Choice Intensive Nipple Cream ครีมทาหัวนมสูตรเข้มข้น อุดมด้วยสารสกัดจากอินทผลัม น้ำมันมะพร้าว เชียบัตเตอร์ และวิตามินอี ซึ่งทั้งหมดนี้เป็น food grade นะคะ แปลว่าคุณแม่ทาทิ้งไว้ได้เลย ไม่จำเป็นต้องเช็ดออก และไม่ต้องกลัวว่าลูกน้อยสัมผัสเนื้อครีมแล้วจะเป็นอะไรหรือเปล่า เพราะสินค้าทุกตัวของ Mama’s Choice นั้นปราศจากสารเคมีอันตรายค่ะ
4. ให้นมบ่อยๆ
อีกหนึ่งวิธีที่จะช่วยกระตุ้นน้ำนมของคุณแม่ได้ก็คือ การให้นมลูกน้อยบ่อยๆ อย่างน้อยทุกๆ 1 ถึง 2 ชั่วโมง หรือตามที่ลูกต้องการเพื่อเป็นการรีดน้ำนมออกไปและให้แม่สามารถผลิตน้ำนมขึ้นมาได้ใหม่ ที่สำคัญ ในช่วงระยะแรกๆ คุณแม่ควรให้ลูกดื่มนมจากเต้าให้ครบทั้ง 2 ข้างในแต่ละครั้งเพื่อเป็นการเพิ่มการผลิตน้ำนมที่มากขึ้น จนกระทั่งแน่ใจแล้วว่าคุณแม่มีน้ำนมเพียงพอก็สามารถที่จะให้นมบุตรเพียงแค่ครั้งละข้างได้
5. ประคบร้อน
การประคบร้อน เป็นอีกหนึ่งวิธีที่น่าทึ่ง แม้ว่าคุณแม่จะไม่ค่อยได้อ่านเจอเกี่ยวกับวิธีนี้กันมากเท่าไหร่ แต่การประคบร้อนนั้นสามารถใช้กับคุณแม่ที่มีปัญหาน้ำนมไม่ไหลได้ เพราะวิธีนี้จะช่วยเพิ่มการไหลเวียน ช่วยเปิดท่อน้ำนม และกระตุ้นการหลั่งของน้ำนมได้ ซึ่งทั้งหมดนี้จะทำให้น้ำนมของคุณแม่เริ่มไหลออกมา วิธีการปฏิบัตินั้นค่อนข้างง่าย โดยเริ่มจากก่อนให้นมลูก ให้คุณแม่ประคบร้อนที่เต้านมสักพัก หลังจากนั้นให้ใช้ปลายนิ้วนวดเบาๆ จากส่วนบนของเต้านมลงมาจนถึงบริเวณเหนือหัวนม จากนั้นกดที่เต้านมให้แน่น แล้วนวดเป็นวงกลมเพื่อให้น้ำนมไหลไปทางหัวนม เพียงเท่านี้น้ำนมของคุณแม่ก็ไหลออกมาได้อย่างง่ายดายแล้วค่ะ
6. ทานอาหารที่ช่วย เพิ่มน้ำนม
การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นั้นไม่ใช่เรื่องง่าย นอกจะต้องดูแลสุขภาพของคุณแม่ให้แข็งแรงแล้วนั้น ยังต้องใส่ใจในเรื่องของปริมาณน้ำนมด้วย ดังนั้น อาหาร จึงถือเป็นส่วนสำคัญในการช่วยดูแลสุขภาพของแม่และช่วยในเรื่องของการผลิตน้ำนม ด้วยเหตุนี้ ในช่วงที่ให้นมบุตรคุณแม่ควรเลือกทานอาหารที่มีประโยชน์และมีส่วนช่วยในการเพิ่มน้ำนม เช่น ข้าวโอ๊ต ผักสีเขียวเข้ม และอัลมอนด์ ลงไปในอาหารแต่ละมื้อด้วย
7. ปรึกษาแพทย์
หากคุณแม่ลองกันมาทุกวิธีแล้วและยังไม่ได้ผลตอบรับที่น่าพอใจ เราขอแนะนำให้คุณแม่ไปปรึกษากับแพทย์เพื่อตรวจสอบว่ามีปัจจัยอื่น ๆ นอกเหนือจากที่เราได้กล่าวไป มาขัดขวางการผลิตน้ำนมแม่หรือไม่ ไม่ว่าจะเป็น ปัญหาสุขภาพบางอย่างหรืออาจเป็นการรับประทานยาบางชนิดที่ไปขัดขวางการผลิตและลดปริมาณน้ำนมโดยที่คุณแม่ไม่รู้ตัว ซึ่งแพทย์จะทำการวินิจฉัยและให้คำแนะนำที่เหมาะสมกับคุณแม่เพื่อแก้ปัญหาเหล่านี้
จบกันไปแล้วสำหรับข้อมูลเกี่ยวกับน้ำนมแม่ พร้อมเทคนิคการ กระตุ้นน้ำนมแม่ ซึ่งเราหวังว่าข้อมูลเหล่านี้จะเป็นประโยชน์กับคุณแม่ทุกคนนะคะ
ท้ายที่สุดนี้ แม้ว่าการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จะไม่ใช่เรื่องง่าย แต่ก็เป็นกระบวนที่สวยงามของธรรมชาติที่ใช้สร้างสายสัมพันธ์ระหว่างแม่และลูก เหนือสิ่งอื่นใด เทคนิคเหล่านี้จะมีประสิทธิภาพมากที่สุดก็ต่อเมื่อคุณแม่นั้นมีสุขภาพร่างกาย จิตใจ และอารมณ์ที่แข็งแรงและสมดุล ดังนั้นอย่าลืมดูแลตัวเองกันอยู่เสมอด้วยนะคะ 🙂
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
เลี้ยงลูกด้วยนมแม่’ ความรักความห่วงใยที่ช่วยทั้งคุณแม่และลูกน้อย
‘การนวดออกซิโทซิน’ วิธีนวดผ่อนคลายแม่ท้องและนวดกระตุ้นน้ำนมแม่ให้นม
เจ็บหัวนม เจ็บเต้านม! มีวิธีแก้ไขสำหรับคุณแม่มือใหม่ที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่
Kankanid
Content Manager at Mama's Choice
